Αντιμετώπιση ανεπιθύμητων συμπεριφορών

Αντιμετώπιση ανεπιθύμητων συμπεριφορών

Σήμερα θα ασχοληθούμε με τη διαφορά μεταξύ του να λύνουμε ένα πρόβλημα και να διαχειριζόμαστε ένα πρόβλημα με τον σκύλο μας. Πολλοί μου λένε «ο σκύλος μου γαυγίζει ασταμάτητα, τι να κάνω;» ή «στη βόλτα με τραβολογάει» ή «με το που μπαίνω μέσα στο σπίτι αρχίζει και χοροπηδάει πάνω μου και δεν με αφήνει σε ησυχία» και διάφορα άλλα προβλήματα, στα οποία μου ζητάνε να τους προτείνω λύσεις.

Για να δώσουμε λύση σε τέτοιου είδους ζητήματα πρέπει να δούμε τον σκύλο, να δούμε γιατί λειτουργεί με τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί, τι αισθάνεται, τι σκέφτεται, για ποιο λόγο κάνει όλα αυτά τα οποία κάνει και να δημιουργήσουμε ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα, που θα μας οδηγήσει στην επίλυση του προβλήματος.

Προσπαθεί να μας τραβήξει την προσοχή

Αν δεν ακολουθήσουμε τη σωστή διαδικασία, το μόνο το οποίο μπορούμε να κάνουμε είναι απλά να διαχειριστούμε το πρόβλημα, κάτι όμως που δεν οδηγεί στη λύση του. Η διαχείριση θα μας φέρει ένα εφήμερο αποτέλεσμα, το οποίο μπορεί να διαρκέσει μία-δύο μέρες, στην καλύτερη περίπτωση έναν ή δύο μήνες ή μπορεί και να μην δουλέψει καθόλου.

Όταν ένα σκύλος κάνει κάτι, για παράδειγμα γαβγίζει, οφείλεται σε κάποιους λόγους. Μπορεί να το κάνει γιατί βαριέται, γιατί προσπαθεί να επικοινωνήσει ή γιατί άκουσε κάτι και αντιδρά σε αυτό. Ανάλογα με το τι από αυτά συμβαίνει, θα πρέπει εμείς να διαχειριστούμε το πρόβλημα.

Πχ, αν ο σκύλος γαβγίζει γιατί βαριέται, θα πρέπει να μπούμε στη διαδικασία να φροντίσουμε να μη βαριέται και να φροντίσουμε να τον εκτονώσουμε με διάφορες ασκήσεις, ώστε να καλύψει την ανάγκη του για δραστηριότητα και για παιχνίδι, έτσι ώστε όταν μένει χαλαρός, να μην βαριέται.

Ποιο είναι το θέμα εδώ; Αν ένα σκύλος γαβγίζει συνέχεια γιατί θέλει να παίξουμε, το κάνει για να μας τραβήξει την προσοχή με σκοπό να κάνουμε κάτι αφού εκείνη τη στιγμή προτιμάω να μην κάθεται σε ένα σημείο και να μην κάνει τίποτα.

Εδώ θέλω να τονίσω πως όλα αυτά, για να γίνουν κατανοητά, τα παρουσιάζω με «ανθρώπινο» τρόπο σκέψης, καθώς οι σκύλοι δεν σκέφτονται ακριβώς με αυτόν τον τρόπο. Αν θέλετε να μάθετε το πώς σκέφτονται οι σκύλοι, κάντε ένα κλικ εδώ.

Διαχείριση της κατάστασης

Τώρα, αν μπούμε στη διαδικασία να διαχειριστούμε την κατάσταση, δηλαδή ξέρουμε ότι θα γυρίσουμε στο σπίτι και ο σκύλος μας θα βαριέται και γι’ αυτό με το που θα με δει θα αρχίσει να γαβγίζει για να τον πάω βόλτα, αν εκείνη τη στιγμή του δώσουμε ένα μασητικό για να ξεχαστεί και να ηρεμήσει, απλά διαχειριζόμαστε την κατάσταση που επικρατεί εκείνη τη στιγμή. Δηλαδή, ελέγχουμε τις καταστάσεις και αποπροσανατολίζουμε την προσοχή του σκύλου ώστε φύγει το μυαλό του από το πρόβλημα.

Το ίδιο μπορούμε να κάνουμε σε διάφορες παρόμοιες καταστάσεις. Όταν πχ τη στιγμή που θα μπούμε στο σπίτι και ο σκύλος μας αρχίσει να χοροπηδάει πάνω μας, μπορούμε να διαχειριστούμε την κατάσταση δίνοντάς του το αγαπημένο του παιχνίδι ή κάποιο μεζεδάκι. Όμως, μετά από λίγο το ενδιαφέρον του σκύλου θα χαθεί από το αντικείμενο το οποίο του πετάξαμε και θα επιστρέψει στη συμπεριφορά που είχε πιο πριν.

Και μάλιστα όχι απλώς θα επιστρέψει, αφού συνήθως μερικοί σκύλοι έχουν την τάση να κλιμακώνουν την αντίδρασή τους. Πιθανόν θα σκεφτεί ότι «αν εγώ γαβγίζω και δεν μου δίνει σημασία, θα γαβγίσω πιο πολύ και πιο έντονα και πιο δυνατά, μήπως και αυτό με κάποιο τρόπο του τραβήξω την προσοχή».

Οι σκύλοι κλιμακώνουν την αντίδρασή τους λίγο γιατί μπορεί να έχουν περισσότερη ένταση ή γιατί νευριάζουν. Αυτό δημιουργεί διάφορες παρεξηγήσεις και διάφορα προβλήματα. Συνήθως, αν ένα σκύλος γαβγίζει περισσότερο από ό,τι εμείς έχουμε συνηθίσει, αυτόματα αναρωτιόμαστε μήπως έγινε κάτι, οπότε στρέφουμε την προσοχή μας σε αυτόν, με αποτέλεσμα ο σκύλος να καταγράφει ότι, «αν γαβγίσω πιο έντονα θα με προσέξει». Αυτό σταδιακά γίνεται όλο και χειρότερο.

Δεν είναι όλα τα προβλήματα διαχειρίσιμα

Μπορούμε να διαχειριστούμε κάποια προβλήματα, δεν μπορούμε να διαχειριστούμε όλα τα προβλήματα. Παραδείγματος χάρη, αν έχουμε ένα σκύλο ο οποίος φωνάζει και γαβγίζει και κάνει σαν υστερικός όταν βλέπει γάτες, όταν θέλουμε να κάτσει ήσυχος, φροντίζουμε να μην κοιτάει έξω.

Έτσι διαχειριζόμαστε με αυτόν τον τρόπο, τη φασαρία που κάνει ο σκύλος μας όταν βλέπει γάτες. Το ιδανικό θα ήταν να του μάθουμε να μένει ήρεμος μπροστά σε γάτες, κάτι που θέλει πάρα πολύ δουλειά. Αλλά είναι ένας τρόπος με τον οποίο μπορούμε να διαχειριστούμε μια κατάσταση ώστε να μη μας δημιουργεί πρόβλημα.

Η διαφορά μεταξύ διαχείρισης και λύσης ενός προβλήματος

Πρέπει όμως να έχουμε υπόψη μας ότι αυτή είναι η μεγάλη διαφορά, μεταξύ διαχείρισης και λύσης ενός προβλήματος. Στο παράδειγμα που έφερα πριν, με το παιχνίδι που του πετάμε, ώστε να τον κάνουμε να σταματήσει να ανεβαίνει πάνω μας, βλέπουμε έναν τρόπο διαχείρισης, αλλά όχι όμως λύσης του προβλήματος.

Κάποια στιγμή θα επαναλάβει την ανεπιθύμητη συμπεριφορά. Για να λυθεί το πρόβλημα πρέπει να εξηγήσουμε στον σκύλο, ότι όταν γυρίζουμε στο σπίτι, για να ασχοληθούμε μαζί του πρέπει να καθίσει ήρεμος μπροστά μας, αλλιώς δεν θα ασχοληθούμε μαζί του.

Η διαδικασία, αλλάζει ανάλογα με τον χαρακτήρα και το πόση ένταση έχει ο σκύλος. Έχει μικρές διαφορές, οι οποίες όμως παίζουν πολύ ουσιαστικό ρόλο στο να κατανοεί ο σκύλος το τι πρέπει να κάνει, ενώ από την πλευρά μας πρέπει να υπάρχει πολλή συνέπεια.

Αν σταθούμε μόνο στο να του πετάμε ένα παιχνίδι, τι θα γίνει όταν θα έρθει κάποιος ο οποίος δεν ξέρει αυτή τη διαδικασία; Τι θα γίνει όταν η έντασή του για να παίξει είναι μεγαλύτερη από την έντασή που προκαλεί το παιχνίδι;

Η απλή διαχείριση ενός προβλήματος βοηθάνε τον σκύλο να σταματήσει για λίγο μία ανεπιθύμητη συμπεριφορά, εκείνη τη στιγμή, ίσως και για ένα μικρό χρονικό διάστημα, αλλά δεν φέρνουν μόνιμη λύση στο πρόβλημα.

Πότε η διαχείριση είναι αρκετή;

Βέβαια, μερικές φορές, υπάρχει περίπτωση, να ακούσετε έναν εκπαιδευτή να λέει «διαχειρίσου το, μην μπαίνεις στη διαδικασία να τον εκπαιδεύσεις, δεν υπάρχει λόγος». Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μία τέτοιας περίπτωσης, είναι ο δικός μου σκύλος ο Μιλουπίτας, ο  οποίος όταν βλέπει άλογα αφηνιάζει. Ένα μικρό σκυλάκι, βλέπει ένα τεράστιο ζώο, 500 κιλών και τρέχει να του επιτεθεί.

Σε μία τέτοια κατάσταση, η διαχείριση είναι αρκετή, δηλαδή δεν πάμε εκεί που μπορεί να συναντήσει άλογα. Είναι προτιμότερο από το να μπούμε στη διαδικασία να τον εκπαιδεύσουμε, ώστε να αισθάνεται άνετα με άλογα, που είναι μία χρονοβόρα διαδικασία η οποία μπορεί να πάρει κάποιες εβδομάδες ή και μήνες.

Πότε επιβάλλεται να λύσουμε το πρόβλημα;

Αν όμως αντιμετωπίζαμε αντίστοιχο πρόβλημα πχ με αυτοκίνητα, μηχανές, ή με ανθρώπους που φοράνε καπέλα, δεν θα πρέπει να μείνουμε στη διαχείριση του προβλήματος, αλλά να κάνουμε κάτι για να το λύσουμε. Και αυτό γιατί προφανώς δεν μπορούμε να κλειδώσουμε τον σκύλο στο σπίτι, ώστε να μην έρχεται σε επαφή με αυτοκίνητα ή άλλους ανθρώπους. Απ’ ότι καταλαβαίνετε, αυτό είναι αδύνατο.