Οι υπερδυνάμεις των σκύλων
Του Ηλία Ραϋμόνδη, Ειδικού στην Επικοινωνία μεταξύ Σκύλων και Ανθρώπων
Έχω δει σκύλους «μέντιουμ» να προβλέπουν το μέλλον!
Έχω δει σκύλους «θεραπευτές» να γιατρεύουν τον ψυχικό πόνο και να βοηθούν ανθρώπους να ξεπεράσουν την κατάθλιψη!
Έχω δει σκύλους «δικαστές» να βρίσκουν τη χρυσή τομή και να σταματάνε «βεντέτες»!
Ασχολούμαι με τους σκύλους σχεδόν όλη μου τη ζωή και ποτέ τους δεν έπαψαν να με εκπλήσσουν. Κάθε φορά που νόμιζα ότι τα έχω δει όλα, εμφανιζόταν και ένα νέο περιστατικό που με έκανε να χαμογελώ και να ανεβοκατεβάζω το κεφάλι με έκπληξη. Ο Μιλού (γνωστός και ως Μιλουπίτας) καταλαβαίνει τη διάθεσή μου και προσαρμόζει τη συμπεριφορά του. Το μαγικό είναι ότι καταλαβαίνει τη διάθεση μου, πριν καν εγώ μπω στο σπίτι και, αρκετές φορές, πριν καν εγώ να συνειδητοποιήσω ότι είμαι κάπως.
Κάθε φορά που επιστρέφω στο σπίτι, ο Μιλού με περιμένει πίσω από την πόρτα και με το που ανοίγω, ανεβαίνει με τα μπροστά του πόδια πάνω μου «απαιτώντας» χάδια. Ωστόσο, μερικές φορές μπορεί να επιστρέψω σπίτι και να είμαι εκνευρισμένος ή κακόκεφος ή κουρασμένος. Ανάλογα με τη διάθεσή μου, ο Μιλού υιοθετεί και διαφορετική συμπεριφορά.
Αν έχω νεύρα, δε σηκώνεται καν από το κρεβάτι του. Μένει ξαπλωμένος μέχρι να τον καλέσω ή μέχρι να ηρεμήσω. Το φοβερό είναι ότι το έχει καταλάβει πριν καν να μπω στο σπίτι, μερικές φορές, πριν καν να το συνειδητοποιήσω και εγώ… Ανοίγω την πόρτα και αντί να είναι εκεί και να με περιμένει είναι κουλουριασμένος στο κρεβάτι του, το κάνει με τέτοια συνέπεια που αρκετές φορές που τον πετυχαίνω στο κρεβάτι του, αναρωτιέμαι αν έχω νεύρα.
Αν είμαι κακόκεφος, τρέχει χαρωπά γύρω γύρω προσπαθώντας να με παρασύρει σε παιχνίδι με νάζια και τσαχπινιές. Αρκετές φορές με περιμένει πίσω από την πόρτα κρατώντας κάτι στο στόμα του, σαν να μου λέει «Κοίτα τι έχω! Έλα να παίξουμε και όλα θα φτιάξουν!» και τις περισσότερες φορές το πετυχαίνει. Αν είμαι πολύ κουρασμένος, δεν είναι καν πίσω από την πόρτα, είναι ξαπλωμένος στο κρεβάτι μου! Λες και ξέρει ότι δε θα έχω διάθεση για χάδια, για βόλτα ή για παιχνίδι αν δεν ξεκουραστώ για καμιά ωρίτσα… Σαν να μου λέει «Ας πάρουμε έναν υπνάκο!» Μήπως είναι μέντιουμ;
Μία φίλη πελάτισσα, ανησυχούσε για τη μητέρα της. Μετά τον θάνατο του συζύγου της (του πατέρα της φίλης μου) παρατηρούσε τη μητέρα της να βυθίζεται στην κατάθλιψη. Αρχικά άρχισε να βγαίνει έξω όλο και λιγότερο. Στη συνέχεια άρχισε να σηκώνεται από το κρεβάτι όλο και πιο αργά. Υπήρχαν μέρες που έμενε ξαπλωμένη όλη μέρα. Έτρωγε λίγο, δεν πρόσεχε τον εαυτό της…
Κάποια στιγμή η φίλη μου απέκτησε έναν σκύλο και παρατήρησε το πως άλλαζε η συμπεριφορά της μητέρας της όταν βρισκόταν μαζί με τον σκύλο. «Κάθε φορά που τον βλέπει, χαμογελάει!» μου είπε.
Με τα πολλά, αποφάσισε να πάρει στη μητέρα της ένα Τσιουάουα… Και, μέσα σε λίγες εβδομάδες μεταμορφώθηκε. Άρχισε να βγαίνει έξω βόλτες, άρχισε να προσέχει τον εαυτό της, άρχισε να τακτοποιεί το σπίτι και να μαγειρεύει, άρχισε να μιλάει με άλλους ιδιοκτήτες σκύλων… Μήπως το Τσιουάουα είναι «θεραπευτής της ψυχής»;
Η Σταλίτσα, ο δεύτερος σκύλος που έχω, είναι ένα ημίαιμο Μπόρντερ Κόλι που πάντα βρίσκει τον τρόπο να ηρεμεί καταστάσεις και να βοηθά πλάσματα να ξεπεράσουν της διαφορές τους.
Μία πελάτισσά μου, είχε φέρει για φιλοξενία δύο ποιμενικά Σέτλαντ. Το πρόβλημα με αυτά τα Σέτλαντ ήταν ότι δεν άφηναν άλλους σκύλους να τα πλησιάσουν. Αγρίευαν και έκαναν επίθεση σε κάθε σκύλο που έβλεπαν. Την πρώτη φορά που τα είδε η Σταλίτσα, ξάπλωσε στο έδαφος και γύρισε ανάποδα. Δεν τα είχε ξαναδεί.
Αντέδρασε με αυτόν τον τρόπο λίγα δευτερόλεπτα εφόσον το βλέμμα της έπεσε πάνω τους και ενώ βρισκόταν είκοσι μέτρα μακριά τους.
Πλησιάσαμε με προσοχή, τη μύρισαν και από εκεί και έπειτα ήταν λες και η Σταλίτσα ήταν μέλος της οικογένειάς τους. Όχι απλά δεν της αγρίεψαν ποτέ, αλλά με τον τρόπο της η Σταλίτσα κατάφερνε να μεταφέρει την αποδοχή που είχε κερδίσει και σε άλλους, νέους σκύλους που συναντούσαν.
Μέσα σε μερικές μέρες τα Σέτλαντ μπορούσαν να παίζουν ήρεμα με πάνω από 15 σκύλους. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν να δουν μια φορά τη Σταλίτσα να αισθάνεται άνετα δίπλα τους. Ακόμα και σε περιπτώσεις που λόγω του παιχνιδιού, η κατάσταση ξέφευγε και τα Σέτλαντ ξεκίναγαν να αγριέψουν η Σταλίτσα έμπαινε στην μέση και ηρεμούσε τα πνεύματα. Μήπως η Σταλίτσα έχει κάποια ιδιαίτερη ικανότητα να κρίνει τους άλλους και να τους επιβάλει τη δική της θέληση;
Ενσυναίσθηση
Γενικά οι σκύλοι είναι αρκετά Ενσυναισθητικοί, δηλαδή, έχουν την ικανότητα να αντιλαμβάνονται και να κατανοούν τα συναισθήματα. Ειδικά όσον αφορά τα πλάσματα (σκύλους, ανθρώπους ή άλλα πλάσματα με τα οποία έχουν τη δυνατότητα να συνδεθούν – πχ γάτες, άλογα, πιθηκοειδή κλπ) με τα οποία έρχονται σε συχνή επαφή μαζί τους. Μπορούν να αισθανθούν τι νιώθει ένα άλλο πλάσμα, διαβάζοντας τα συναισθήματά τους στη γλώσσα του σώματος, και ίσως συλλέγοντας οσφρητικά ή και ηχητικά στοιχεία.
Σε ένα από τα άρθρα της η Jessica Pierce, Αμερικανίδα Βίο-ηθικολόγος, φιλόσοφος και συγγραφέας, γράφει: «Οι επιστήμονες που μελετούν την εξέλιξη των σκύλων από τους λύκους πιστεύουν ότι οι σκύλοι και οι άνθρωποι «συνεξελίχθηκαν», που σημαίνει ότι τα δύο είδη ήταν τόσο κοντά, που κανένας από τους δύο δε θα υπήρχε χωρίς τον άλλο. Λόγω αυτής της συντροφιάς, οι σκύλοι ανέπτυξαν ένα ολόκληρο πακέτο κοινωνικών και γνωστικών δεξιοτήτων, που τους βοήθησε να καταλαβαίνουν και να επικοινωνούν με τους ανθρώπους.
Διαθέτουν μία εγκεφαλική περιοχή αφιερωμένη στην επεξεργασία των ανθρώπινων προσώπων, κάτι που βοηθά να εξηγήσουμε την ιδιαίτερη ευαισθησία τους στα κοινωνικά στοιχεία. Αυτό εξηγεί γιατί οι σκύλοι μας, ορισμένες φορές, μας αντιλαμβάνονται περισσότερο και από τους κοντινούς μας φίλους, ακόμα και το πότε νιώθουμε λυπημένοι ή οργισμένοι».
Κατά τη γνώμη μου οι σκύλοι δε διαθέτουν μία εγκεφαλική περιοχή αφιερωμένη μόνο στην επεξεργασία των ανθρώπινων προσώπων, αλλά γενικότερα στην επεξεργασία της γλώσσας του σώματος διαφόρων πλασμάτων (ανθρώπων, σκύλων, αλόγων, γατών, πιθηκοειδών).
Σε καμία περίπτωση δεν λέω ότι διαθέτω τις γνώσεις, την εμπειρία και την εξειδίκευση της Jessica Pierce, ωστόσο, εκπαιδεύω και μελετάω σκύλους για δεκαετίες και έχω παρατηρήσει ότι η ικανότητα ενσυναίσθησης που έχουν κάποιοι σκύλοι, εκδηλώνεται και σε άλλα πλάσματα πέραν των σκύλων και των ανθρώπων.
Στο Youtube υπάρχουν διάφορα βίντεο σκύλων που παίζουν με άλογα, πίθηκους, κότες, γαϊδούρια, δελφίνια… Αν τα παρατηρήσει κάποιος, θα δει ότι σε κάποια από αυτά οι σκύλοι διαβάζουν τα συναισθήματα των άλλων πλασμάτων, κάτι το οποίο έχω παρατηρήσει και εγώ σε διάφορα περιστατικά που έτυχε να είμαι παρών.
Σκύλοι – μέντιουμ
Οι σκύλοι φαίνεται να βλέπουν το μέλλον. Ο Μιλουπίτας τις περισσότερες φορές με υποδέχεται έχοντας προσαρμόσει τη συμπεριφορά του στη διάθεσή μου. Μέρος της εξήγησης είναι ότι ανάλογα με τη διάθεσή μου, κινούμαι και με διαφορετικό τρόπο και, κατά συνέπεια, παράγω διαφορετικούς ήχους, με αποτέλεσμα ο Μιλού να ακούει τη διάθεσή μου πριν να μπω στο σπίτι.
Οι σκύλοι παρακολουθούν στενά τόσο εμάς όσο και το περιβάλλον γύρω μας, σκανάροντας για στοιχεία που θα τους δώσουν πληροφορίες για το τι πρόκειται να συμβεί. Μερικές φορές τα στοιχεία αυτά μπορεί να είναι κάποια κίνηση που κάνουμε χωρίς να το σκεφτούμε και η οποία προηγείται των προθέσεών μας. Άλλες φορές μπορεί να είναι κάποιος ήχος ή κάποια οσμή τα οποία δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά από τις ανθρώπινες αισθήσεις.
Σκύλοι – θεραπευτές και σκύλοι – δικαστές
Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να πιστεύουμε ότι το φυσιολογικό ορίζεται από τις δικές μας αισθήσεις, τον δικό μας τρόπο σκέψης, τις δικές μας αντιλήψεις. Ωστόσο, το ότι πιστεύουμε σε κάτι, δεν το κάνει απαραίτητα και πραγματικό. Χρειάζεται να έρθουμε σε επαφή με πλάσματα (ανθρώπους, σκύλους) με διαφορετικές αισθήσεις, με διαφορετικό τρόπο σκέψης και διαφορετικές αντιλήψεις, για να έχουμε τη δυνατότητα να διευρύνουμε τον τρόπο σκέψης μας και, κατά συνέπεια, τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα.
Η μητέρα της φίλης μου πίστευε ότι η ζωή είχε τελειώσει, με τον θάνατο του συζύγου της. Χρειαζόταν ένα Τσιουάουα «θεραπευτή» για να της δώσει τα διαφορετικά ερεθίσματα που ήταν απαραίτητα για να προχωρήσει. Τα δύο Σέτλαντ πίστευαν, ότι όλοι οι άλλοι σκύλοι ήταν επικίνδυνοι και έκαναν επίθεση για να σωθούν. Χρειαζόταν η Σταλίτσα και ο διαφορετικός τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει τα πράγματα για να τους δώσει την διαφορετική οπτική που ήταν απαραίτητη για να ξεκολλήσουν.
Οι “υπερδυνάμεις” των σκύλων
Αν το σκεφτούμε, η ικανότητα που έχουν οι σκύλοι να αντλούν ερεθίσματα από το περιβάλλον, να τα επεξεργάζονται ταχύτατα και να καταλήγουν σε συμπεράσματα και συμπεριφορές, δεν είναι κάποιου είδους υπερδύναμη. Είναι απλά κάτι που κάνουν με διαφορετικό τρόπο από εμάς.
Ωστόσο, η συνειδητοποίηση ότι ένας σκύλος έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίζει κάποιες καταστάσεις πιο αποτελεσματικά από ότι οι άνθρωποι, απλά και μόνο επειδή αντιλαμβάνεται και επεξεργάζεται αυτά που αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο, έχει από μόνο του τη δυναμική να γίνει κάποιου είδους υπερδύναμη.
Οι σκύλοι δεν είναι μαγικά πλάσματα, είναι απλά πλάσματα διαφορετικά από εμάς! Η συμβίωση μας μαζί τους, μας δίνει τη δυνατότητα να διερευνήσουμε έναν διαφορετικό τρόπο αντίληψης, σκέψης και ζωής. Κατά τη γνώμη μου, όταν ένας άνθρωπος συνειδητοποιήσει ότι το διαφορετικό υπάρχει και δεν είναι κάτι καλό ή κακό, αλλά είναι απλά κάτι διαφορετικό, τότε θα ανοίξει μπροστά του ένας κόσμος με απεριόριστες δυνατότητες.
Όταν θέλουμε να πετύχουμε κάτι και δεν μπορούμε, είναι γιατί οι συνηθισμένοι τρόποι, μας εμποδίζουν να έρθουμε σε επαφή με το διαφορετικό. Σαν αποτέλεσμα, κλειδώνουμε σε μοτίβα του στυλ «δεν μπορεί να γίνει», «δεν το έχει κάνει κανείς», «δεν έχω τις δυνατότητες» κλπ.
Την επόμενη φορά που θα βρεθείς σε αυτήν την κατάσταση, πάρε τον σκύλο σου και πήγαινε μία μεγάλη βόλτα. Χαλάρωσε και άσε την διαφορετικότητα του να σε εμπνεύσει.
Μετάτρεψε το «δεν μπορεί να γίνει!» σε «πώς μπορεί να γίνει;». Το «δεν το έχει κάνει κανείς!» σε «γιατί δεν το έχει κάνει κανείς;». Και το «δεν έχω τις δυνατότητες» στο «πώς θα αποκτήσω τις δυνατότητες;» ή «ποιος τις έχει και με ποιόν τρόπο θα τον πείσω να με βοηθήσει;»
Από την άλλη μεριά, μπορεί να είσαι από αυτούς που δεν έχουν σκύλο…
*Εμπνευσμένο από το άρθρο της Jessica Pierce
«Τρεις υπερδυνάμεις των σκύλων που δε σταματούν να μας εκπλήσσουν»
